ދަރަނީގެ ބޮޑުބައި ހިއްސާ ކުރާ ކޮންޓްރެކްޓާ ފައިނޭންސިންގެ މަޝްރޫއުތައް ހިންގަން ބޭރުން ދިން ލޯނެވެ. އެއް ގައުމަކަށް އެންމެ ބޮޑު ލޯނު އޮތީ އިންޑިއާ އެވެ.
ދިވެހި ރާއްޖޭގެ ދައުލަތް، ނަގާފައިވާ ލޯނުތަކުގެ ތެރޭގައި ހިމެނޭ ބޭރު ދަރަނީގެ 11 ޕަސެންޓަކީ ބައިލެޓްރަލް ގުޅުންތަކާއެކު އެހެން ގައުމުތަކުގެ ސަރުކާރުތަކުން ނަގާފައިވާ ލޯނެވެ. ބޭރު ގައުމުތަކުގެ ސަރުކާރު ތަކަށް ދައްކަން ޖެހޭ ދަރަންޏެވެ. މިކަން އެނގެނީ ފިނޭންސް މިނިސްޓަރީގެ މައުލޫމާތުތަކުންނެވެ.
ރާއްޖޭގެ ދަރަނީގެ ޕޯޓްފޯލިއޯ މިދިޔަ އަހަރުގެ ނިޔަލަށް ބަލާނަމަ ރާއްޖޭގެ ބޭރުގެ ދަރަނީގެ ޖުމްލަ ނަމްބަރުގައި ގެރެންޓީ ހިމަނައިގެން ޖުމްލަ އަދަދު އުޅެނީ 48.78 ބިލިއަން ރުފިޔާ އެވެ. މިއީ ޖީޑީޕީގެ ނިސްބަތުން ބަލާނަމަ 11 ޕަސެންޓެވެ.
ރާއްޖޭގެ ބޭރުގެ ދަރަނީގެ ތެރޭން އެންމެ ބޮޑު ބައެއް ހިއްސާ ކުރަނީ ބަޔާސް ކްރެޓިޑްސް ނުވަތަ ކޮންޓްރެކްޓާ ފައިނޭންސިން އެވެ. މިއީ ރާއްޖޭގެ ދަރަނީގެ ޕޯޓްފޯލިއޯގައި މިހާރު އެންމެ ބޮޑަށް އިތުރުވަމުންދާ ދަރަނި ކަމަށް ވެސް ދައްކަ އެވެ.
މިގޮތުން ރާއްޖޭގެ ބޭރުގެ ދަރަނީގެ 37 ޕަސެންޓުގެ ހިއްސާ ކުރަނީ މި ދަރަންޏެވެ. މިއީ ރާއްޖޭގައި ހިންގާ މަޝްރޫއުތަކަށް ބޭރުގެ ކޮންމެ ވެސް ބޭންކްތަކުން ސަރުކާރުގެ ޔަގީންކަމާއެކު ބަޖެޓް ކޮށްފައިވާ މަޝްރޫއުތަކަށް ފައިސާ ހިފައިގެން މަޝްރޫއު ހިންގަން އަންނަ ފަރާތްތަކުން ނަގާފައިވާ ދަރަންޏެވެ.
ދެން އެންމެ ގިނައީ ބޮންޑް ހޯލްޑާސްގެ ދަރަންޏެވެ. މި އަދަދުގެ ޕަސެންޓޭޖަކީ 28 ޕަސެންޓެވެ. މީގެ އިތުރުން ދެން ހިމެނެނީ މަލްޓިލެޓްރަލް އެޖެންސީ (ބޭރުގެ އެޖެންސީތައް) އައިޑީޕީ ނުވަތަ ވޯލްޑް ބޭންކް ފަދަ އެޖެންސީތަކުން ނަގާފައިވާ ދަރަންޏެވެ. މިބައިގެ ހިއްސާއަކީ 19 ޕަސެންޓެވެ.
ރާއްޖޭގެ ދަރަނީގެ 11 ޕަސެންޓް ހިއްސާ ކުރާ ބަޔަކީ ސީދާ ބޭރުގެ ސަރުކާރުތަކުން ނަގާ ދަރަންޏެވެ. މިބައިގައި ހިމެނެނީ އިންޑިއާ އާއި ޗައިނާ އަދި ޖަޕާންގެ އިތުރުން ޔޫއޭއީފަދަ ގައުމުތަކެވެ. ކުރިން ދިވެހި ސަރުކާރުން ޗައިނާއިން ގިނަ ލޯނުތަކެއް ނެގި ނަމަވެސް މި ސަރުކާރުން ލޯނު ނަގަނީ އިންޑިއާއިންނެވެ. މިހާރު އިންޑިއާގެ ދަރަނި ދެ ބިލިއަން ޑޮލަރަށްވުރެ މަތިވެފައިވާ ކަމަށް ހިސާބުތަކުން ކަށަވަރު ވެއެވެ.
ރާއްޖޭގެ ބޭރުގެ ދަރަނީގެ 72 ޕަސެންޓް ހިއްސާ ކުރަނީ ލޯނެވެ. އަދި ބާކީ އޮތް 28 ޕަސެންޓް ހިއްސާ ކުރަނީ ދަރަނީގެ އެހެން ވަސީލަތްތައް ކަމަށްވާ ސެކިއުރިޓީސް އެވެ. އަދި ރާއްޖޭގެ ދަރަނީގެ ތެރޭން ބޭރުގެ ފައިސާއަކުން އެންމެ ގިނައިން ލޯނު ނަގާފައިވަނީ ޑޮލަރުންނެވެ. ޑޮލަރުން ނެގި ލޯނުތަކުގެ ހިއްސާއަކީ ޖުމްލަ ދަރަނީގެ 72 ޕަސެންޓެވެ.
ރާއްޖޭގެ ލޯނުތަކުގެ ތެރޭން ދިގު މުއްދަތަށް ބަލާއިރު ކުރިއަށް އޮތް 10 އަހަރަށްވުރެ ގިނަ ދުވަހުން ދައްކަން ޖެހޭ ލޯނުގެ ނަމްބަރަކީ 17.67 ބިލިއަން ރުފިޔާ އެވެ. އަދި ކުރިއަށް އޮތް 4-3 އަހަރާ ދެމެދު 9.21 ބިލިއަން ރުފިޔާ ލޯނަށް ދައްކަން ޖެހެ އެވެ. އަދި ފަސް 10-5 އަހަރާ ދެމެދު 3.69 ބިލިއަން ރުފިޔާ ދައްކަން ޖެހެ އެވެ.
ދަރަނީގެ ހާލަތު ކޮންމެ ގޮތަކަށް އޮތް ނަމަވެސް ސަރުކާރުން އަދި ވަކިން ހާއްސަކޮށް ފިނޭންސް މިނުސްޓަރު އޭނޭގެ މަގާމާއި އެ މީހުންގެ ސަރުކާރު ދިފާއު ކުރުމަށްޓަކައި އެއްވެސް ވާހަކައެއް ގަބޫލެއް ނުކުރޭ. ވޯލްޑް ބޭންކު ވެސް އޮންނާނީ ހިލޭ ޗުއްޓީ ދަތުރު ދީގެން ގަނެފައި