ތޮއްޑޫގެ ހުރިހާ ވާހަކަ: ކަންކަން ކުރަންވީ ގޮތް ކަރަމަށް އެނގޭ

ރާއްޖޭގެ ދަނޑުވެރިކަމުގެ ނަމްބަރުވަން އައިލެންޑް އއ. ތޮއްޑޫއަށް އަރައިގެން ރަނގަޅަށް ހިނގައި ނުގަނެވެނީސް ރަށުގެ ވެރިޔާ / ކައުންސިލްގެ ރައީސް އަހުމަދު ކަރަމްއާ ބައްދަލުވި އެވެ. އެންމެން ވެސް ކިޔާ ގޮތަށް ތޮއްޑޫ ކަރަމް އެވެ. ކަރަމްއާއެކު ރަނގަޅަށް ހިނގައި ނުގަނެވިގެން އުޅެނިކޮށް ޓޫރިސްޓުންތަކެއް އައިސް ކަރަމްއާއެކު ފޮޓޯ ނަގަން ބޭނުންވި އެވެ. ތޮއްޑޫއަށް އަރާ ޓޫރިސްޓުންގެ ބަހުންނަމަ މިއީ "ފުރުޓް އައިލެންޑެ" ވެ.

ސުވާލެއް ކުރެވުނެވެ: އެ މީހުންނަށް އެނގޭނެ ދޯ ތިއީ މި ރަށުގެ ވެރިޔާކަން؟

"އާނ... ރަށަށް އަރާ ބައެއް ޓޫރިސްޓުންނަށް އެނގޭނެ. އަޅުގަނޑުމެން ބޭނުންވޭ ލާމަރުކަޒީ ނިޒާމު ރަށަށް އަރާ ޓޫރިސްޓުންނަށް އެނގެން. މި ނިޒާމު އެ މީހުން ވެސް ގަޔާ ވާނެ،" ލާމަޒުކަޒީ ސިޔާސަތު އުފަން ކުރިއިރު އިސްކޮށް މަސައްކަތް ކުރެއްވި ކަރަމް ވިދާޅުވި އެވެ.  

ކަރަމްއަކީ ލާމަރުކަޒީ ވިސްނުމުގެ ބޭފުޅެކެވެ. ލާމަރުކަޒީ ފިކުރުގެ ކުރިއަށް ގެންދާނެ ގޮތް އެނގޭ މަދު ކައުންސިލަރުންގެ ތެރޭގައި ހުންނެވި އެންމެ ފާހަގަ ކުރެވޭ ވިސްނުންފުޅެއް ގެންގުޅުއްވާ ރަށު ރައީސެވެ.  ކަރަމް ބޭނުންފުޅު ވަނީ ސަރުކާރުން މިނެއްނެތި ދޫކޮށްލާފައި މި އޮތް ލާމަޒުކަރު ކުރުމުގެ ތަނަވަސް ފުރުސަތުގެ ބޭނުން ހިފައި ދެމިގަނެ ޓޫރިސްޓުންގެ މެދުގައި މަަޝްހޫރު "ފުރުޓް އައިލޭންޑް" މުޅީން ބަދަލު ކޮށްލައި ދުނިޔެއަށް ތޮއްޑޫ ދައްކާށެވެ. 

އެކަން ކުރަން ފިޔަވަޅަކަށްފަހު ފިޔަވަޅެއްގައި އޭނާ އެ ވަޑައިގަންނަވަނީ ކައިރިއަށެވެ. ކަރަމްގެ ލާމަރުކަޒީ ވިސްނުމުގައި ރަށުގެ ކައުންސިލް މަސައްކަތް ކުރާނީ ރަށުގެ ފްރޮރަންޓް އޮފީހެއްގެ ގޮތުގަ އެވެ. ކައުންސިލުން ކަނޑައަޅާ ވެރިއަކީ ރަށުގެ ޖީއެމް އެވެ. ރަށަށް ޓޫރިސްޓުން އަރާ ހިސާބުން ފުރަތަމަ މަރުހަބާ ކިޔާނީ ކައުންސިލުން ރަށުގެ ބަނދަރުގައި އެކަމަށް ހަދާފައިވާ ތަނަކުންނެވެ. ބަނދަރު މަތީގައި މަރުހަބާ ކިޔާނެ ލައުންޖު ހުންނާނެ އެވެ. ރަށަށް އަރާ ޓޫރިސްޓުންގެ ހަގީގީ ނަމްބަރު ކައުންސިލަށް ވަގުތުން ވަގުތަށް އެނގެމުންދާނެ އެވެ. މި ހިސާބަށް ގެންދަން ކަރަމް ދިގު އަދި ބުރަ މަގެއްގައި ހިނގަން ޖެހެ އެވެ. ކަރަމްގެ މި  ހުވަފެނުގައި ހަގީގީ ކުލަ ޖެހެން އޭނާ ބޭނުންފުޅުވެ އެވެ. "މި" ނޫހަށް ދެއްވި ހާއްސަ އިންޓަވިއުއެއްގައި ކަރަމް ބައެއް ސުވާލުތަކަށް ޖަވާބު ދެއްވި އެވެ. 

އެންމެ ބޮޑު ވިސްނުމަކީ ލާމަރުކަޒީ ގާނޫނަށް ގެނައި ހުރިހާ ޓޫލްތައް ބޭނުން ކުރެވި ޑިސްޕްލޭ ކޮށްލަދޭ ނަމޫނާ ކައުންސިލެއްގެ ގޮތުގައިވުން. އޭގެތެރޭން ރައްޔިތުންގެ އެއްބާރުލުމާއެކު ފަސް އަހަރު ދުވަހުގެ ޑިވްލޮޕްމަންޓް ޕްލޭން ތައްޔާރު ކުރެވި. ކެމްޕޭންގެ މެނިފެސްޓޯގެ މުހިންމު ބައިތައް ވާނީ ޑިވްލޮޕްމަންޓް ޕްލޭންގެ ކަންކަން ހިމަނާފަ. ކައުންސިލަށް ދެއަހަރު ވެގެންދާއިރު ހުރިހާ ކަމެއް އެންމެ ހިތްހަމަ ޖެހޭ ގޮތަށް ނުދިޔަ ނަމަވެސް މިދިޔަ ދެ އަހަރުތެރޭގައި މި ކަންކަން ހާސިލް ކުރަން ކުރެވުނު މަސައްކަތްތަކާމެދު ހިތްހަމަ ޖެހޭ. 

ޑިވްލޮޕްމަންޓް ޕްލޭންގައި ދެ އަމާޒެއް އެބަ ހިމެނޭ. އެއް ބަޔަކީ ވަސީލަތްތައް ރައްކާތެރިކޮށް ވީހާ ގިނަ ރައްޔިތުންނަށް މީގެ މަންފާ ލިބޭނެ ގޮތެއް ހެދުން. ހަމަމިއާއެކު އެ ރިސޯސަސްތައް ބޭނުންކޮށްގެން އާއްމު ރައްޔިތުންނަށް މަންފާ ލިބޭނެ ފުރުސަތު ހޯދައި ދިނުން. އެގޮތުން ސަގާފަތާއި ތަރިކަ އާލާކޮށް ދިރުވުމުގެ ތެރޭން ދާގަބާ ސަރަހައްދާއި ހުކުރު މިސްކިތް އެއީ ޓޫރިސްޓު އެޓްރެކްޝަނެއްގެ ގޮތުގައި ޑިސްޕްލޭ ކުރުން ވެސް ހިމެނޭ. ރިސޯސަސް ބޭނުން ކުރަން އެންމެ މުހިންމު ކަމަކީ ވިޔަފާރިވެރިިންނަށް މި ރިސޯސަސް ތަކުން ފަހި ފުރުސަތު ތަކެއް ހޯދަ ދިނުން. އިކޮނޮމިކް މިނިސްޓްރީގެ އެހީތެރިކަމާއެކު ވިޔަފާރިވެރިންނަށް އެހީތެރިވުމުގެ މަސައްކަތް ވަނީ ފެށިފަ. ބިޒްނަސް ސެންޑާ ކޯޕަރޭޝަނުން ވެސް އެހީތެރިކަން ފޯރުކޮށްދެވޭނެ. ވިޔަފާރި ކުރަން ހުރި ދަތިތައް ފިލުވައިދީ މުނިސިޕަލް ހިދުމަތްތައް ރަނގަޅު ކުރުން. 

އަޅުގަނޑުމެންގެ ގްރޯތު ދައްކާ ގޮތުން އަހަރެއްހާ ދުވަހުގެ ތެރޭގައި 3،000 ޓޫރިސްޓުންނާ ހަމައަށް އެބައަރާ. އަޅުގަނޑު ގަބޫލު ކުރާ ގޮތުން އެ ދުވަސް އަންނައިރު ބީޗްތަކާއި ރަނގަޅު މަގުތައް ހުންނަން ޖެހޭ. ރަށުތެރެ ސާފުކޮށް ބެހެހެއްޓުމާއި ސެކިއުރިޓީ ރަނގަޅު ކުރުން. އެކަމަށް ބޭނުންވާ ހިދުމަތް ދޭން މިހާރު އެވަނީ ލޯކަލް އޮތޯރިޓީ ކުންފުނިން މަަސައްކަތް ފެށިފަ. މި ކުންފުނިން ބަނދަރު ބަލަހައްޓާނެ މަސްމާރުކޭޓާއި ރަށު ތެރެ ބަލަހައްޓާނެ. ސެކިއުރިޓީ އާއި ކުނި މެނޭޖު ކުރުމާއި ރަށުގެ މަގުތައް ލެވަލްކޮށް ބަލަހައްޓާނެ. މުޅި ރަށުގަ އޯޕަން އެކްސެސް ނެޓްވޯކް އަޅާނެ.  

ރާއްޖޭގެ ފުރަތަމަ ކައުންސިލް ކުންފުނި މިވަނީ ރަޖިސްޓްރީވެފަ. އެކަން އިންތިޒާމު ވެގެން މިއައީ އިހަކަށްދުވަހު. އެހެންނަމަވެސް ސަރުކާރަށް ޝުކުރު އަދާކުރަން. މި ކުންފުނީގެ އެސެޓް ޓްރާންސްފާ އެގްރިމެންޓްތައް ހެދުމުގައި މަސައްކަތް ފަށައި ރަަށުގައި މަސައްކަތް ވަނީ ފެށިފަ. ހިދުމަތްތައް އޮތޯރިޓީ ކުންފުނިން ގެންދަން އެދަނީ ތައްޔާރު ވަމުން.  

ދަނޑުވެރިންނަށް ވަރަށް ބޮޑު ޕްލޭނެއް އެބައޮތް. އެކަމަށް ގިނަ މަސައްކަތްތަކެއް ވެސް ކުރެވިއްޖެ. ދަނޑުވެރިކަން ޒަމާނީ ޓެކްނޮލޮޖީ ބޭނުންކޮށްގެން ކުރުން. މިހާރު ދިމާވާ އެންމެ ބޮޑު ޗެލެންޖަކީ ދަނޑުބިން އެންމެ ގިނަވެގެން ފަސް އަހަރަަށް ދެވޭ ގޮތަށް އޮތުން. އެހެންވުމުން ދިގު މުއްތަދަށް ދެމެހެއްޓެނިވި ދަނޑުވެރިކަމެއް ކުރަން އިންވެސްޓް ކުރާނެ ބަޔަކު ނުވޭ. އެހެންވީމަ ރައްޔިތުންގެ ވޯޓާއެކުވާނީ މިހާރުހުރި ދަނޑުބިންތަކުގެ މުއްދަތު ހަމަވުމުން ދިގު މުއްދަތަށް ދަނޑުބިން ދޭގޮތަށް ބަދަލު ކޮށްފަ. މި ބަދަލުން ހެޔޮ ބަދަލު އަންނާނެ. އޭރުން ގްރީން ހައުސްގައި ކުރާ ދަނޑުވެރިކަމާއި މިނޫން ވެސް ޒަމާނީ ދެމެހެއްޓެވިނި ރައްކާތެރި ދަނޑުވެރިކަމަށް ތޮއްޑޫ ބަދަލުވާނެ. 

ދަނޑު ބިން ދޭއިރު ކައުންސިލުން ފެނާއި ކަރަންޓު ދީފައި ހުރުން ވަރަށް މުހިންމު. އެކަން ހާސިލް ކުރަން ދަނޑުތަކަށް ހާއްސަ ފެން ޕްލާންޓެއް ބެހެއްޓުމުގެ މަސައްކަތް އެގްރިކަލްޗަރު މިނިސްޓްރީއާއި އޭޑީބީ އަދި އެންވަޔަރުމަންަޓް ގުޅިގެން ކުރިއަށް އެބަ ގެންދެވޭ. އީއައިއޭ ވަނީ ހަދާފަ. މި ހިސާބުން ދޫކޮށެއް ނުލަން ޖަޕާން އަދި ޗައިނާ އެމްބަސީގެ ބޭފުޅުންގެ އެހީތެރިކަން ވެސް ދޭން ބޭނުންވޭ. ތޮއްޑޫ ޓޫރިޒަމާއި ފުޑް ސެކިއުރިޓީ އަށް ވެސް މިކަން މުހިންމު.

ލޭންޑް ޔޫސް ޕްލޭންގައި ވެސް އެންމެ އިސްކަން ދީފައި ރަށުގެ ފެހިކަން ގެއްލިގެން ދިޔަ ނުދޭން. ރަށުގަ ދެ ސަރަހައްދެއް ހިމާޔަތް ކުރެވިފައިވާނެ. ރަށުގެ ހޭޅިފައް ވާނީ ރައްކާތެރި ކުރެވި. މީގެ އިތުރުން ގްރީން ޕާކުތައްވެސް ހިމެނޭނެ. މީގެ އިތުރުން ބިލްޑިން ރެސްޓިކްޝަނެއް ވެސް ލާފައިވާނެ. މި ރަށުގަ 60 ފޫޅަށްވުރެ އުސްކޮށް އިމާރާތެއް ނުކުރެވޭނެ. މީގެ އިތުރުން ގެސްޓްހައުސް އަށް ވަކިން ސަރަހަދެއްގައި ބިން ނުދޭން ނިންމާފައިވާނެ. މިހާރު ވެސް މިކުރާ އުސޫލުން ރެސިޑެންޝަލް އޭރިއާގަ މިކަން [ގެސްޓްހައުސް ވިޔަފާރި ] ކުރާނީ. އޭރުން ކޮންމެ ގެއެއްގައި ވެސް ގެސްޓްހައުސް ހިންގޭނެ. 

ބިމުގެ ހަމައަގު ހޯދައިދޭން ގެނެވުނު އިސްލާހާއެކު ތޮއްޑޫ ބިން އަމިއްލަ ކުރެވޭ ރޭޓް އަކަފޫޓެއް 50ރ،. އިން 200ރ. އަށް ވާނީ މަތިކޮށް. މީގެ އިތުރުން ފޮރިން އިންވެސްޓްތަކަށް މިވަގުތު ފުރުސަތު ނުދޭން ސަރުކާރާއެކު ވާނީ އެއްބަސްވެފަ. ބޭނުންވަނީ ލިމިޓެޑް ވަސީލަތް ބޭނުން ކުރުމަށް ހަމަޖެހިގެން މަޑުމަޑުން ކުރިއަށް ދިނުން. ފޮރިން އިންވެސްޓްމަންޓަށް މިހާރު ވެސް ރާއްޖޭގައި ގިނަ ފުރުސަތު ތަކެއް ވަނީ ދީފި. އެކަމަކު ތޮއްޑޫގައި އެ ފުރުސަތު ނުދޭން ނިންމީ ރާއްޖޭގެ ރިސޯސް އެލޮކޭޝަން ދިޔަގޮތުން. މިހާރު ދިވެހި ރައްޔިތުންނަށް އޮތް އެއްޗަކީ ހަމައެކަނި މީހުން ދިރިއުޅޭ ހާހެއްހާ ރަށް އެކަނި. މި ރަށްތަކުގަ އަޅުގަނޑުމެންނާ ދަރިންނަށްވެސް ފުރުސަތު ދިނުން ރަނގަޅުވާނީ. ރުފިޔާ ކޮޅަކަށް ބޭރު ބަޔަކަށް ފުރުސަތު ދިނުމަށްވުރެ ރަނގަޅުވާނެ.