ވިޔަފާރި ވިސްނުމެއް | މަގޫދޫ އެއާޕޯޓް އިންޓަނޭޝަނަލް ކުރުމުން ފާފު ވިއްކާ ނުލާ ތަރައްގީ ހޯދޭ

މީގެ 24 އަހަރު ކުރީން ފ. އަތޮޅުގެ ވެރިކަން ކުރީ މި ރަށުގަ އެވެ. ނަމަވެސް ފ. މަގޫދޫން ޖެނުއަރީ 8، 1999 ގައި ވެރިކަން އަތުލުމާއެކު" ރަށް އެކަހެރި ވެގެން ދިޔަ އެވެ. އަދިވެސް މި ރަށުގެ ތެރޭގައި އެ މާޔޫސީ ކަން އޮވެ އެވެ. މި ރަށާ މި އަތޮޅު ނިލަންދޫއާ މެދު އޮތް "ވާދަވެރި" ކަމުގެ އަސްލަކީ ވެސް އެއީ އެވެ. އަތޮޅުގެ ވެރިކަން މަގޫދޫއަށް ގެއްލުނު މާޔޫސްކަން ފިލުވައިދޭނެ ހުޅުކޮޅެއް ފުރަތަމަ ދިލޭން ފެށީ މި ރަށުގައި އެއާޕޯޓެއް އަޅަން ވާހަކަ ފެށި ހިސާބުންނެވެ. 

އެ މަސައްކަތް އަމަލީ ގޮތުން މީގެ އަހަރެއްހާ ދުވަސް ކުރިން ވަނީ ސަރުކާރުން އެމްޓީސީސީ އަށް 231.5 މިލިއަން ރުފިޔާ އަށް ހަވާލު ކޮށްފަ އެވެ. މި ރަށުގައި އެއާޕޯޓެއް ހަދަން ބިން ހިއްކަން ފެށުމާއެކު ތަފާތު ސުވާލުތައް ވެސް މީހުން އުފެއްދި އެވެ. ފާފުގައި އެއާޕޯޓު އަޅަން މިރަށް އެކަށީގެންވޭ ހެއްޔެވެ؟ މި އަށްވުރެ މި އަތޮޅު އެހެން ރަށެއްގައި މި އެއާޕޯޓު އެޅިނަމަ މާ ރަނގަޅުވީހެވެ. 

އެކަމަކު ފާފު އަތޮޅުގެ ޖިއޯގްރަފީ އޮތް ގޮތުން އެއާޕޯޓެއް އަޅާނަމަ މި ރަށަށް ވުރެ ވަކީން ރަނގަޅު ރަށެއް ނެތް ކަމަށް ފެންނާނެ ކިތަންމެ ހެއްކެއް އެބައޮތެވެ. މި ރަށަށް ބޭނުންވަނީ ޑޮމެސްޓިކް 1.2 ކިލޯމީޓަރުގެ އެއާޕޯޓަކަށްވުރެ ބޮޑަށް އިންޓަނޭޝަނަލް ދަތުރު ތަކަށް ފައްކާ ކޮށްފައިވާ ފުރިހަމަ 1.6 މީޓަރު ނޫނީ 2.6 މީޓަރުގެ ރަންވޭއެއް އޮތް ފުރިހަމަ އެއާޕޯޓެއްކަމުގެ ޔަގީންކަން ރަނގަޅު ފެކްޓުގެ އެހީގައި "މި" ނޫހުގެ މި ރިޕޯޓުން ކިޔައިދޭނެ އެވެ. 

ފުރަތަމަ ކަމަކީ ފާފުގައި މަގޫދޫ އޮތް ލޮކޭޝަނާއި ތަނެވެ. މަގޫދޫ އުފެދިފައި ވަނީ ފާފާއި ދާލު ގުޅޭ ހިސާބުގަ އެވެ. ދާލުން ނުކުމެގެން އަންނަ އުޅަނދެއް މަގޫދޫގެ ކުރީން ފ. އަތޮޅުގެ ނިލަންދޫ ބަނދަރުގައި ޖެހުނަސް އެ ރަށަކީ އެއާޕޯޓެއް އަޅަން ބަލާއިރު ގިނަ ގޮތް ގޮތުން ޑިސްއެޑްވާންޓޭޖުތައް ގިނަ ރަށެއް ކަމަށް ތަޖުރިބާކާރުން އިއްތިފާގުވެ ވަޑައިގަންނަވަ އެވެ. އެހެންވެ ވާދަވެރިކަން އޮތް ނިލަންދޫގައި އެއާޕޯޓެއް އަޅަން ކުރިން ކުރި މަސައްކަތް މިހާރު ބަދަލުވެފައި ވުމަކީ މުޅި އަތޮޅުގެ ރައްޔިތުންނަށް އޮތް ހެވެއްގެ ގޮތުގައި ބުނުމުގެ ފުރުސަތު އެބަ އޮތެވެ.  

މަގޫދޫ ކައުންސިލްގެ ރައީސް އަބްދުﷲ ވަހީދު ގަބޫލު ކުރައްވާ ގޮތުގައި އެ ރަށުގައި އެއާޕޯޓެއް އެޅުމުން މުޅި އަތޮޅަށް ކުރާނެ ފައިދާ ބޮޑުވާނެ އެވެ. ފަހަރެއްގައި ވަހީދު އެގޮތަށް ވިދާޅުވަނީ އަމިއްލަ ރަށަށް އޮތް "ވަޒަނުގެ ލޯތްބާއި" ނިލަންދޫއާ ދެމެދު އޮތް ވާދަވެރިކަމުގައި ރޫހެއްގައި ކަމަށް ވެދާނެ އެވެ. 

އެކަމަކު މި ރަށް އޮތް ސަރަހައްދުން ފެށިގެން ދާލު އަތޮޅު ތެރެ އަށް ވަދެ ރަށްތަކުގެ އެތުރުމަށް ވަކިވަކިން ނަޒަރު ހިންގާލާއިރު ފެންނަ ބޮޑު މަންޒަރަކީ މި ރަށަކީ އެއާޕޯޓަކަށް އެންމެ ފައްކާ އެއް ރަށް ކަމެވެ. އަދި ހަމައެކަނި އާދައިގެ ޑޮމެސްޓިކް އެއާޕޯޓެއް އަޅާފައި ދޫކޮށްލުމުގެ ބަދަލުގައި މިހާރު އަޅާ އެއާޕޯޓް އިންޓަނޭޝަނަލްކޮށް ބޭރަށް ދަތުރު ފެށޭ ފެންވަރަށް ތަރައްގީ ކުރެއްވިއްޖެނަމަ ފާފު ވިއްކާ ނުލައި ބިޔަ އިންވެސްޓްމަންޓް ތަކެއް މި ހިސާބަށް ގެނެސް އޭގެ މަންފާ ލިބޭނެ ދޮރެއް ހުޅުވޭނެ އެވެ. 

މި ބަދަލަކީ މިހާރު ފާފާއި ދާލު ގުޅޭ ދެބުރި ދޭތެރޭ ކަނޑުން ދެ އަތޮޅުގެ ބޮޑު އާބާދީއާ ބޭރާ ގުޅިގެންދާނެ ފާލަމަކަށް ހެދުމުގެ ފުރުސަތުވެސް ކުޑައެއް ނޫނެވެ. 

މަގޫދޫ އޮތް އޮތީ ފާފު އަތޮޅުގެ މެދުތެރޭގަ އެވެ. އެހެންވެ މި ރަށުން ފެށިގެން ދަރަނބޫދޫ އާއި ނިލަންދޫ އަދި ބިލެއްދޫ އަށް ލޯންޗެއްގައި ދެވޭ ވަގުތަކީ ފަސް މިނެޓާއި 10 މިނެޓެވެ. އަދި އެއަށް ވުރެ ކުޑަކޮށް ދުރުގައި އޮތް ބިލެއްދޫ އަށް ވެސް ގާތްގަނޑަކަށް 15 މިނެޓުން ދެވޭނެ އެވެ. މިއީ އާދައިގެ ދޯންޏެއްގައިނަމަ 30 މިނެޓުގެ ދުއްވުމެކެވެ. 

އެއާޕޯޓެއް "ފީޒިބަލް" ކުރަން ބޭނުންވާ އެއް ކަމަކީ އެ ތަނަށް ދަތުރު ކުރާނެ އާބާދީއެއް އޮތުމެވެ. މި އުސޫލުން ބަލާނަމަ ދާލު އަތޮޅުގެ މީހުން ދިރިއުޅޭ ރަށްތަކާއި ގިނަ ރިސޯޓްތައް މަގޫދޫ އެއާޕޯޓާ މާދުރެއް ނޫނެވެ. ދ. މީދޫ އާއި ބަނޑިދޫ، މަގޫދޫ އެއާޕޯޓާ ދެމެދު އޮތީ ގާތްގަނޑަކަށް 10 ކިލޯމީޓަރުގެ ރާސްތާ އެކެވެ. މިއީ އަތޮޅު ކަނޑު ހުރަސްކޮށްފައި އަންނާން ޖެހުނު ނަމަވެސް 30 މިނެޓުގެ ލޯންޗު ދަތުރެއްގެ ދުއްވުމެވެ. 

ރާއްޖޭގެ ގިނަ އެއާޕޯޓުތައް ވިޔަފާރީގައި ދެކޮޅު ޖެހޭ މޮޑެލްއަކަށް ގެންދެވެނީ ޓޫރިސްޓުން ދަތުރު ކުރެވޭނެ ގޮތް ހަދައިގެނެވެ. މި ގޮތަށް ވިސްނާ ނަމަ ޓޫރިސްޓު ރިސޯޓުތަކާ އެންމެ ގާތުގައި އޮތީ ވެސް މަގޫދޫ އެއާޕޯޓެވެ. މަގޫދޫ އެއާޕޯޓާއި ދ. ސަން ސިޔާމް ވިލުރީފް ރިސޯޓާ ދެމެދުގައި ވެސް ހުރީ ގާތްގަނޑަކަށް 10 ކިލޯމީޓަރެވެ. ތަންކޮޅެއް ދުރުގައި ބެގްލިއޯނީ ރިސޯޓު އޮތް ނަމަވެސް އެ ރިސޯޓަށް ވެސް 35 މިނެޓުން ލޯންޗެއްގައި ދެވޭނެ އެވެ. އެހެންވެ ދ. އަތޮޅުގެ ގިނަ ރިސޯޓުތަކާ ވެސް އެންމެ ގާތް ވާނީ މަގޫދޫ އެއާޕޯޓެވެ. ދާލުގައި އޮތް ކުޑަހުވަދޫ އެއާޕޯޓު ވެސް ތިން ރިސޯޓެއް ނޫނީ ހުރިހާ ރަށަކާ އޮތީ ދުރުގަ އެވެ. ދާލު އެއާޕޯޓާ ގިނަ ރިސޯޓުތަކާ ދެމެދު 45 މިނެޓުގެ ރާސްތާއެއް އެބައޮތެވެ. 

އަދި ދާލު އަތޮޅުގައި މިހާރު ހުރި ޓޫރިސްޓު އެނދުތަކާއެކު މި ވަގުތަށް ބެލި ނަމަވެސް އިތުރު 10،000 ދަތުރު ކުރާނެ ފުރުސަތު އެބައޮތެވެ. އެންމެ މަދުން މި އަދަދުތަކުން ބަލާއިރުވެސް ދުވާލަކު އަށް ޑޮމެސްޓިކް ފްލައިޓް އެޅުމުގެ ކެޕޭސިޓީ މި ތަނަށް ފަސޭހަކާއެކު ލިބިގެން ދެ އެވެ. އެހެންވެ މިއީ އެތެރޭގެ އުދުހުން ތަކުން އެކަނި ބެލި ނަމަވެސް އެންމެ ފީޒިބަލްކޮށް އެއާޕޯޓް ހިންގޭނެ މިންވަރަށް ފްލައިޓު ލިބޭނެ ގޮތެކެވެ.

މި ފުރުސަތުތައް މިހެން އޮތްއިރު، މަގޫދޫ އެއާޕޯޓް ތަރައްގީ ކުރަން އެމްޓީސީސީން ހިއްކި ބިމުގައި ރައްޔިތުންނަށް ހާއްސަކޮށް 17 ހެކްޓަރުގެ ބިން ދީފައިވެ އެވެ. ބޭނުމަކީ ކައުންސިލްގެ އެދުމާއެކު ވިޔަފާރިއަށް ފުރުސަތު ދިނުމެވެ. 

ކައުންސިލްގެ ރައީސް ވަހީދު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި އެއާޕޯޓު އަޅަން ފެށުމާއެކު ދާލު އަތޮޅުގެ ރިސޯޓު ތަކުން ވެސް މަގޫދޫން ބިން ހޯދަން ހުށަހެޅުންތައް އައިސްފައި ވެއެވެ. އަދި ރަށުގެ ބިމުގެ އަގު އުފުލިފައިވާތީ ހަތަރު ބިމެއްގައި ޓޫރިޒަމް ފައްކާ ކުރަން އިއުލާނު ކުރަން ކައުންސިލުން ދަނީ މިހާރު ތައްޔާރު ވަމުންނެވެ. 

"ހިއްކި ބިމުން އެއާޕޯޓާ ކައިރީގައި ރިސޯޓު ތަކަށް ފުރުސަތު ލިބޭނެ. ރައްޔިތުންނަށް ގޯތި ވެސް ދެވޭނެ. މި ވިޔަފާރީގެ ގިނަ ފުރުސަތު ތަކެއް ވެސް މި ބިމުގައި ގާއިމް ކުރެވޭނެ،" ވަހީދު ވިދާޅުވި އެވެ. "މިހާރު ވެސް ހަތަރު ފަރާތަކުން ކައުންސިލަށް އެބައޮތް ހުށަހެޅުން އައިސްފަ."  

މަގޫދޫ އެއާޕޯޓް މިހާރު ސަރުކާރުން ހަދަމުން ގެން ދަނީ 1.2 މީޓަރުގެ ރަންވޭއަކާއެކު ކުޑަ ޑޮމެސްޓިކް އެއާޕޯޓެއްގެ ގޮތުގަ އެވެ. އެކަމަކު މި އެއާޕޯޓަށް މި ވަރުގެ ބޮޑު އާބާދީއެއް އޮތުމުން މި އެއާޕޯޓް އިންޓަނޭޝަނަލް ކުރުމުގެ ވިސްނުން ސަރުކާރުން ގެންގުޅެން ޖެހެ އެވެ. އެ ފަދަ ހުށަހެޅުންތަކެއް ސަރުކާރުގެ ތެރޭގައި ތާށިވެފައި އޮތްކަން "މި" ނޫހަށް އެނގެ އެވެ. 

ކައުންސިލްގެ ރައީސް ވަހީދު ވިދާޅުވި ގޮތުގައި މަގޫދޫ އެއާޕޯޓް އިންޓަނޭޝަނަލް ކުރަން ބިލެއްދޫ ދާއިރާގެ މެންބަރު ދޮންބިލެއް އަހުމަދު ހަލީމް ސަރުކާރާއެކު މަސައްކަތް ކުރައްވަ އެވެ. އަދި އެކަމުގައި އަލި މަގެއް ފެންނާނެ ކަމަށް ވެސް އޭނާ ވިދާޅުވެ އެވެ. އިތުރު ތަފުސީލެއް އޭނާ ނުދެއްވަ އެވެ. 

"މި" ނޫހަށް އެނގިފައިވާ ގޮތުގައި މަގޫދޫ އެއާޕޯޓް އިންޓަނޭޝަނަލް ކުރުމުގެ ޕްރޮޕޯސަލެއް ސަރުކާރަށް ވަނީ ލިބިފަ އެވެ. އަދި އެކަމަށް ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް މަޝްވަރާ ވެސް ވަނީ ކޮށްފަ އެވެ. އެކަން އެމްޓީސީސީން ވެސް "މި" ނޫހަށް ޔަގީންކޮށް ދިނެވެ. ނަމަވެސް ރަސްމީކޮށް އެކަން އަދި ތިލަވެފައެއް ނެތެވެ. 

ނަމަވެސް އެނގިފައިވާ ގޮތުގައި ސަރުކާރުގެ ތެރޭގައި "ތާށިވެފަ" އޮތް ޕްރޮޕޯސަލް އޮތީ ކްރޮސް ސަބްސިޑީ އުސޫލުން މަގޫދޫ އެއާޕޯޓް އިންޓަނޭޝަނަލް ކުރުމުގެ ހުށަހެޅުމެކެވެ. މީގެ ބަދަލުގައި ފާފު އަތޮޅުން ފަޅު ރަށެއް އެއާޕޯޓް ތަރައްގީ ކުރާ ބަޔަކަށް ދޭން ޖެހޭނެ އެވެ. އަދި މިކަން ކުރަން ހުށަހަޅާފައި ވަނީ މެދުއިރުމަތީގެ ގައުމެއްގެ ކުންފުންޏަކުންނެވެ. މި ޕްރޮޕޯސަލްގައި މިތަނުގައި ސީޕްލޭން ބޭހަކާއި ޖެޓް ލައުންޖް ފަދަ ޒަމާނީ ވަސީލަތް އަޅަން ހުށަހަޅާފައިވެ އެވެ. 

މަގޫދޫގައި އިންޓަނޭޝަނަލް އެއާޕޯޓެއް ތަރައްގީ ކުރަން ހުށަހަޅާފައި ވަނީ ޖެޓް ޕާކް ރެވޭނެ އޭރިއާ އާއި ޖެޓަށް ތެޔޮ އެޅޭނެ ފެސިލިޓީއާ ވެސް އެކުގަ އެވެ. އެހެންވެ މިއީ މުޅި އަތޮޅަށް ވެސް ލިބިގެންދާނެ ނެތްވަރުގެ ފުރުސަތަކަށް ވާނެ އެވެ. އަދި މި ތަނަށް އިންޓަނޭޝަނަލް ފްލައިޓް ޝެޑިއުލް ކުރެވޭ ގޮތް ވެއްޖެނަމަ އެވާނީ ފާފު އަދި ދާލު އަތޮޅަށް ވެސް ލިބިގެންދާނެ ރަނުގެ ފުރުސަތަކަށެވެ. މިއީ ޓޫރިޒަމް މަދު ފާފު އަތޮޅުގައި ޓޫރިޒަމް ފުޅާ ވެގެން ދާނެ އެވެ. މިއީ ފާފު "ވިއްކާނުލައި" ފާފު ތަރައްގީ ކުރެވޭނެ ވިސްނުމެކެވެ.